Archiwum kategorii: Spisy treści i artykuły

Spis treści 12/2024

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

Tom 12, 2024

 

THE PHILOSOPHY OF LIVING NATURE

Guest-edited by Włodzimierz Ługowski, Adrianna Grabizna and Alicja Kubica

Włodzimierz Ługowski, Adrianna GrabiznaThe Philosophy of Living Nature. Introductory Essay 

Alexander P. RudenkoOn the Theory of Prebiotic Evolution

Philosophical Fundaments of the Theory of Evolution

Marceli NenckiOn the Biological Relation of Leaf Dye to Blood Dye

Czesław NowińskiSelf-organization and the Theory of Evolution

Spis treści 11/2023

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

Tom 11, 2023

 

Od Redakcji – O XI tomie czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 

 

Piotr (Peter) BołtućPhilosophy as a Theory over Theories

 

Spis treści 10/2022

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

Tom 10, 2022

 

 

Od Redakcji – O X tomie czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 

 

I. Stanisław Lem’s Philosophical Ideas, Conceptions, and Inspirations 

Andrzej Łukasik — Stanisław Lem’s Philosophical Ideas, Conceptions, and Inspirations. Introduction

Sébastien Doubinsky — Unspeakable Otherness—an Essay on the Failure of Cognitive and Epistemic Communication Tools in Stanislaw Lem’s Solaris

Bernd Graefrath — Lem’s Philosophy of Chance in His Fiction and Non-Fiction 

Peter Swirski — The Cassandra Syndrome, or How Not to Be a Prophet 

Paweł Polak, Roman KrzanowskiStanisław Lem’s Visions of a Technological Future: Toward Philosophy in Technology

Jan Pleszczyński — Naturalny i technologiczny racjomorfizm w komunikacji (w kontekście niektórych idei Konrada Lorenza i Stanisława Lema) 

Niniejszy tekst jest dostępny na tej stronie internetowej w języku angielskim tu: https://filozofiainauka.studiafilozoficzne.edu.pl/wp-content/uploads/2023/04/Pleszczynski-appendix.pdf

Został on przetłumaczony na język angielskim po opublikowaniu zeszytu 10, 2021 czasopisma.

Filip Kobiela — Betryzacja i etykosfera – dwie literackie konkretyzacje lemowskiej idei technologii etyki 

Niniejszy tekst jest dostępny na tej stronie internetowej w języku angielskim tu: https://filozofiainauka.studiafilozoficzne.edu.pl/wp-content/uploads/2023/04/Kobiela-appendix.pdf

Został on przetłumaczony na język angielskim po opublikowaniu zeszytu 10, 2021 czasopisma.

Łukasz Kucharczyk — The Body and the Universe: On Corporeality in Stanisław Lem’s Return from the Stars 

Barbara Dzida, Tomir Jędrejek, Andrzej Łukasik — What Did Lem Think Over? 

 

II. Studia i rozprawy 

Andrew Targowski – Digital Education Strategies 

Emanuele Lacca — Sunt intelligibilia entia quae sunt vera. A Late Medieval Interpretation of Intentionality 

Anna Gańko — Umysł ucieleśniony. Problem istnienia przestrzeni w nowej teorii widzenia George’a Berkeleya 

Giulia Cirillo — A Circle or a Spiral? The Primeval, Tropological Scheme Identified in the Structure of Truth Theories 

Zuzanna Sima – Badania językowego obrazu świata a hermeneutyka Hansa Georga Gadamera 

 

III. Polscy myśliciele o nauce 

Józef Leszek Krakowiak — Rola wiedzy naukowej w poetyckiej kreacji świata życia Wisławy Szymborskiej. Część I 

Józef Leszek Krakowiak — Rola wiedzy naukowej w poetyckiej kreacji świata życia Wisławy Szymborskiej. Część II 

 

IV. Polemiki, dyskusje, recenzje 

Marcin Gileta – Kryteria estetyczne w nauce w ujęciu Grzegorza Białkowskiego 

Jakub Kopyciński — O postulacie kwantowej zasady względności 

Andrzej Gecow — Uwagi o tomie prac zebranych Krzysztofa Chodasewicza Zagadka życia 

Marek Błaszczyk — Wprowadzenie do filozofii Karla Jaspersa 

 

Spis treści 10/zs/2022

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 10, zeszyt specjalny, 2022

 

PHILOSOPHY AND COMPUTING: AI, VIRTUALITY, EPISTEMICITY

Guest-editor: Piotr Bołtuć

 

Editorial 

 

I. Philosophy Shaped by AI or AGI 

Mark Burgin, Rao Mikkilineni Seven Layers of Computation: Methodological Analysis and Mathematical Modeling 

Piotr (Peter) Bołtuć — Non-ReductivePhysicalism for AGI

Kyrtin Atreides — Philosophy 2.0: Applying Collective Intelligence Systems and Iterative Degrees of Scientific Validation

Jeffrey White — On a Possible Basis for Metaphysical Self-development in Natural and Artificial Systems 

Eduardo Camargo, Ricardo Gudwin — From Signals to Knowledge and from Knowledge to Action: Peircean Semiotics and the Grounding of Cognition 

 

II. Virtual Space 

Mariusz Mazurek — The Problem of Existence of Virtual Objects from the Philosophical Perspective

Bogdan Popoveniuc — Personal and Moral Identity in the 4th Space 

Christoph M. Abels, Daniel Hardegger — Privacy and Transparency in the 4th Space: Implications for Conspiracy Theories 

Dustin Gray Modern Forms of Surveillance and Control 

 

III. Epistemology and Computers 

Magnus Johnsson — Perception, Imagery, Memory and Consciousness 

Rafał Maciąg — Towards the Pragmatic Concept of Knowledges 

Pavel N. Baryshnikov — Extension of Critical Programs of the Computational Theory of Mind 

Robin K. Hill — A Caution against the Artificialistic Fallacy 

Simon X. Duan — Platonic Computer— the Universal Machine That Bridges the “Inverse Explanatory Gap” in the Philosophy of Mind 

Marcin Rabiza — Dual-Process Approach to the Problem of Artificial Intelligence Agency Perception 

 

Spis treści 9/2021

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 9, 2021

 

 

Od Redakcji

O IX tomie czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 

 

WIEDZA W AKADEMII I POZA AKADEMIĄ

Blok tematyczny pod redakcją Marka Hetmańskiego

 

Marek Hetmański – Wprowadzenie do bloku tematycznego „Wiedza w akademii i poza akademią” 

Janusz Grygieńć – Czy powinniśmy bać się zależności epistemicznej (i jak bardzo)? 

Agnieszka Lekka-Kowalik – Akademicka nauka przemysłowa i jej normy PRICE 

Rafał Paweł Wierzchosławski – Funkcjonowanie nauki poza akademią – nauka protestancka, modernizm wyboru i wiedza ekspercka 

Marcelina Zuber – Uczeni wobec wyzwań współczesności: „komunizm” etosu uczonych jako norma etyczna czy zasada regulująca praktykę badawczą 

Andrzej Stawicki – Tworzenie wiedzy na pograniczu nauki i praktyki w ujęciu systemowym. Przypadek polskich nauk humanistycznych i społecznych 

Katarzyna Krzemińska – Społeczne tworzenie kryteriów demarkacyjnych między nauką i pseudonauką 

Józef Dębowski – O klasycznie pojętej prawdzie, postprawdzie i zasadzie źródłowości 

Małgorzata Czarnocka – Natura post-prawdy 

Tomasz Walczyk – Zagadnienie wiedzy rozszerzonej z perspektywy epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii 

Marcin Trybulec – W stronę epistemologii artefaktów poznawczych 

Maciej Wodziński, Marek Hetmański – Wiedza ekspercka i eksperckość przez doświadczenie w dziedzinie autyzmu: kontekst pozainstytucjonalny 

 

Studia i rozprawy

Jerzy Gołosz – Pitagorejczycy, albo pochwała metafizyki 

Marek Maciejczak – Kontekst habitualności w husserlowskiej teorii świadomości 

Krzysztof Sołoducha – Kilka uwag na temat naturalistycznych prób racjonalizacji hermeneutyki 

Damian Winczewski – Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy 

Alina Bernadetta Jagiełłowicz – Zaangażowana filozofia ochrony zdrowia 

 

Polscy myśliciele o nauce

Mariusz Mazurek – Czesław Białobrzeski – fizyk i filozof 

 

Polemiki i dyskusje

Marek Błaszczyk – Wobec pytania o sens ludzkiej egzystencji 

Sebastian Kozera – Superinteligentne byty jako źródło egzystencjalnego zagrożenia według Nicka Bostroma 

Spis treści 8/2020 część 2

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 8, część 2, 2020

 

 

Od Redakcji – 

O drugiej części VIII tomu czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 

 

Andrzej ŁukasikO postawach fizyków wobec filozofii 

Stanisław CzerniakMaxa Schelera pluralistyczna koncepcja wiedzy 

Pavlo SodomoraNaturalism and Conventionalism in Plato’s Dialogues and Nativistic Theories of Language 

Małgorzata CzarnockaEdmunda Husserla idea nauki i projekt fenomenologii jako nauki

Paweł DziedziulMelioryzm Stevena Pinkera 

Barbara TrybulecPodmiot czy agent? Rozumienie podmiotowości w erze artefaktów poznawczych 

Magdalena Łata, Andrzej ŁukasikCzy prawda zawsze jest piękna, czyli, jak wartości estetyczne mogą stać się przeszkodą epistemologiczną 

Zdzisława PiątekO naturze myślistwa, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość 

Marcin UrbaniakO przyrodniczo-społecznej szkodliwości praktyk łowieckich 

 

POLSCY MYŚLICIELE O NAUCE

Blok tematyczny pod redakcją Marioli Kuszyk-Bytniewskiej

 

Mariola Kuszyk-Bytniewska Polscy myśliciele o nauce. Wprowadzenie 

Emanuele CocoThe Philosopher Ahead of His Time. Ludwik Fleck and the Complexity of Science (Communication and Notes) 

Zbysław MuszyńskiSemiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja 

Józef Dębowski Zasada przezroczystości znaku. Punkt widzenia Leona Koja 

Paweł BytniewskiAlina Motycka – filozofka nauki 

Spis treści 8/2020 część 1

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 8, część 1, 2020

 

ERA KOMPUTERYZACJI
Zeszyt monotematyczny pod redakcją Małgorzaty Czarnockiej i Mariusza Mazurka


Małgorzata Czarnocka, Mariusz Mazurek — Wprowadzenie: ERA KOMPUTERYZACJI 
Jacek KoronackiSztuczna inteligencja w odczarowanym świecie 
Witold MarciszewskiThe Computational and Pragmatic Approach to the Dynamics of Science 
Kazimierz TrzęsickiIdea sztucznej inteligencji 
Andrzej Targowski, Henryk KrawczykInformatyka jako dziedzina wiedzy wspomagająca realizacje ludzkich przedsięwzięć 
Mariusz MazurekO obiektach wirtualnych 
Andrzej KiepasCzłowiek w świecie procesów cyfryzacji – współczesne wyzwania i przyszłe skutki 
Beata Witkowska-MaksimczukCyfrowy komunizm 
Jacek GurczyńskiO wartościach w środowisku cyfrowym. Wybór Cyphera  
Paweł PolakModelowanie komputerowe w filozofii – uwagi metodologiczne 
Paweł StacewiczO znaczeniu pojęć informatycznych dla filozofii na przykładzie rozróżnienia między cyfrowością i analogowością 
Sławomir LeciejewskiProblem big data w naukach eksperymentalnych 

Spis treści 7/2019 część 2

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 7, część 2, 2019

 


Od Redakcji – O CZĘŚCI 2 TOMU 7 CZASOPISMA FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 


FILOZOFICZNE PROBLEMY NAUK BIOLOGICZNYCH.

W DZIEWIĘĆDZIESIĄTĄ ROCZNICĘ URODZIN PROFESORA LESZKA KUŹNICKIEGO
Blok tematyczny pod redakcją Włodzimierza Ługowskiego


Włodzimierz ŁugowskiFilozoficzne problemy nauk biologicznych w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin Profesora Leszka Kuźnickiego. Wprowadzenie do bloku 
Leszek KuźnickiCzy i jak definiować życie 
Krzysztof ChodasewiczOsobnik, organizm i życie 
Adrianna GrabiznaJaka matka, taka córka – evo-devo i pojęcie rozszerzonego dziedziczenia w kontekście psychologii oraz mechanizmu międzypokoleniowego przekazu stylu przywiązania i zdolności do mentalizowania 
Ewa Joanna GodzińskaEtologia i co dalej? Niektóre filozoficzne kwestie kształtujące badania zachowania zwierząt 
Józef Andrzej StuchlińskiO modelowaniu formalnym czynników i mechanizmów ewolucji
Andrzej GecowWspółczesny powrót do Lamarcka w zgodzie z Darwinem 
Krzysztof ChodasewiczŻycie i umysł. Dwie strony tego samego zjawiska? 
Aleksander A. ZiemnyO problematyce konceptualizacji pojęcia genu 
Iwona OlejniczakIntencjonalne zachowania małp człekokształtnych 
Leszek ŻukKierunkowość procesów ewolucji 
Dariusz A. SzkutnikW poszukiwaniu przyczyn dynamicznego rozwoju organicznego. Uwagi metodologiczne 
Alicja KubicaTytan versus enceladus, czyli o mnogości teorii biogenezy i świadomości filozoficznej uczonych 
Włodzimierz ŁugowskiŻycie jako naturalna własność materii. Na tropie „sprawców” przełomu w przyrodoznawstwie historycznym 

 

Studia i rozprawy
Stanisław CzerniakKoncepcja kapitalizmu akademickiego Richarda Müncha. Próba rekonstrukcji i filozoficznego komentarza 
Małgorzata CzarnockaEdmunda Husserla idea nauki i projekt fenomenologii jako nauki ścisłej 
Tomáš ČanalKnowledge of Language and a Radical Scepticism 
Jadwiga Skrzypek-FaluszczakSources of Philosophical Reflection. Irrationality of Rationality as a Substrate 
Marzenna CyzmanZaskakujące pojęć wędrówki i związki. O kolektywie myślowym Ludwika Flecka i wspólnocie interpretacyjnej Stanleya Fisha 

Spis treści 7/2019 część 1

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 7, część 1, 2019


COGNITIVE SEMIOTICS:
PERSPECTIVES ON THE STUDY OF MEANING-MAKING

Edited by Piotr Konderak


Piotr KonderakIntroduction: Perspectives on the Study of Meaning-Making 


I. Semiotic Perspective
Göran SonessonSemiosis in History. The Emergence of Alter-Culture 
Shekoufeh Mohammadi ShirmahalehPeircean Metaphor Reexamined: Creation, Function and Interpretation 
Donna WestSemiotic Determinants in Episode-Building: Beyond Autonoetic Consciousness 


II. Linguistic Perspective
Jens Allwood, Elisabeth AhlsénDimensions of Context. Classifying Approaches to the Context of Communication 
Paul A. Wilson, Barbara Lewandowska-TomaszczykCognitive Structure and Conceptual Clusters of Emotion Terms 
Elżbieta Magdalena WąsikExposing the Dialogical Nature of the Linguistic Self in Interpersonal and Intersubjective Relationships for the Purposes of Language-and-consciousness-related Communication Studies 


III. Metatheoretical Perspective
Zdzisław Wąsik Epistemology as a Semiotic Cartography of Human Knowledge and Cognition 

Spis treści 6/2018

FILOZOFIA I NAUKA
Studia filozoficzne i interdyscyplinarne
Tom 6, 2018


Od RedakcjiO VI tomie czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne 


I. Studia i rozprawy
Ignacy S. FiutCzy możliwy jest „czwarty świat” w modelu EE Karla R. Poppera? 
Stanisław CzerniakJürgen Mittelstrass: nauki humanistyczne w świetle idei jedności nauki 
Małgorzata CzarnockaJak nauka jest uniwersalna? 
Marek SuwaraBiologiczno-informatyczna analogia w wyjaśnianiu rozwoju nauki i kultury 
Jagna BrudzińskaFenomenologia jako teoria doświadczenia a wyzwania współczesnej humanistyki – nowe perspektywy w badaniach nad człowiekiem 
Rafał MichalskiCzy Arnold Gehlen był naturalistycznym redukcjonistą? 
Marcin UrbaniakSpojrzenie na zdolności hermeneutyczne człowieka z perspektywy zoologicznej 
Jarosław MrozekCzy zmiana kryteriów naukowości we współczesnej fizyce teoretycznej? 
Adam Krawiec, Marek Szydłowski, Paweł TamborSwoistość ontologiczna i epistemologiczna kosmologii jako nauki o wszechświecie 
Marek GurbaOn Nicholas Rescher’s Orientational Pluralism in Metaphilosophy 
Karolina OwczarekRozważania o filozofii umysłu na podstawie Dialogów Stanisława Lema 


POLSCY MYŚLICIELE O NAUCE
Blok tematyczny pod redakcją Marioli Kuszyk-Bytniewskiej


Mariola Kuszyk-BytniewskaPolscy myśliciele o nauce 
Andrzej Bronk, Monika WalczakStanisława Kamińskiego opcje metodologiczne 
Józef DębowskiSpór o naukowość filozofii. O Zdzisława Cackowskiego dyskusji z fenomenologią 

Anna MichalskaStefana Amsterdamskiego pojęcie ideału wiedzy naukowej: w stronę nowej koncepcji podmiotu nauki 
Mariola Kuszyk-BytniewskaFlorian Znaniecki o nauce. Perspektywa ontoepistemologiczna 
Grzegorz PyszczekSpołeczna rola mędrca. Wokół koncepcji Floriana Znanieckiego 


II. Polemiki i dyskusje
Marta BłaszczyńskaCzłowiek i antropologia filozoficzna Arnolda Gehlena a pytania współczesnych czytelników 
Grzegorz SmolińskiNauka i jej krytyka: kontekst teorii aktora-sieci